Waarom dit onderzoek?

Scholen geven aan dat ze steeds vaker leerlingen zien die problemen hebben met spanning, angst of depressiviteit. We kennen wel een aantal dingen die het risico op dit soort problemen verhogen. Bijvoorbeeld stressvolle gebeurtenissen. Maar we weten nog veel minder goed of er dingen zijn die school kan doen om het risico op dit soort klachten te verkleinen.

In het u-can-feel onderzoek kijken onderzoekers van Hogeschool Windesheim, de Rijksuniversiteit Groningen en de Universiteit Leiden samen met Zwolse middelbare scholen hoe schoolse zaken te maken hebben met klachten zoals spanning, angst en depressiviteit. Maakt het uit hoeveel toetsen leerlingen hebben? Of hoe goed ze op kunnen schieten met hun leraren? Zijn er dingen die ervoor zorgen dat leerlingen met klachten toch gewoon naar school kunnen gaan? Is er een verband met het verzuim van leerlingen?

Het doel van dit onderzoek is om praktisch toepasbare kennis te verkrijgen over angst en depressiviteit op de middelbare school. Dit kunnen scholen bijvoorbeeld gebruiken als ze leerlingen met (beginnende) klachten begeleiden. Maar ook om bijvoorbeeld te proberen om dit soort klachten te voorkomen.

Wat hield het onderzoek in?

We hebben alle leerlingen uit bepaalde klassen van de deelnemende middelbare scholen uitgenodigd om mee te doen via de school. Het onderzoek liep van september 2020 tot maart 2024. We vroegen leerlingen die meededen om tijdens een periode van ongeveer twee jaar elk half jaar een vragenlijst in te vullen. In totaal vier of vijf keer. Het invullen van de vragenlijst kostte ongeveer 45 minuten en kon op de telefoon of een computer gedaan worden. De vragen gingen bijvoorbeeld over hoe vaak leerlingen gevoelens van angst en depressiviteit ervaren, hoe gelukkig ze zich voelen, hoe fijn ze het vinden op school, hoe moeilijk ze school vinden, of ze veel steun ervaren van mensen uit hun omgeving, of ze gepest worden en hoeveel ze gebruik maken van social media.

Sommige leerlingen hebben we ook gevraagd om mee te doen aan een dagboekstudie. Deze leerlingen hebben we gevraagd om ongeveer 40 weken lang elke week een paar vragen te beantwoorden over school en over hoe het gaat. Gewoon op de telefoon. Daar kregen leerlingen wekelijks een kleine vergoeding voor.

Hierdoor hebben we uitgebreide informatie over het leven van de deelnemende leerlingen (door de halfjaarlijkse vragenlijst), maar ook informatie over hoe gevoelens van week tot week veranderen, bijvoorbeeld als het een weekje vakantie is of juist een toetsweek, of als er andere vervelende of leuke dingen gebeuren.